حتما شما هم بارها پس از هر خرید و یا حتی در پایان هفته و ماه متوجه شده اید که چه مقدار پول اضافی خرج کرده اید بدون آنکه این هزینه ها الزامی باشد یا حتی متوجه این هزینه ها شده باشید و جالب اینجاست که هرچقدر برنامه ریزی می کنید که برای دوره یا ماه بعد از این هزینه های اضافه جلوگیری کنید باز هم قادر به انجام آن نبودید!
به گفته کارشناسان اقتصادی اگر شما منبع و دلیل این مخارج را پیدا کنید و سپس برای آن برنامه ریزی کنید به راحتی می توانید از پس متوقف کردن این خرج های اضافه بر بیایید و مشاهده کنید که تا چه مقدار با همین نکات ساده می توانید پول پس انداز کنید. حال در ادامه به چند راه حل برای متوقف کردن این هزینه ها می پردازیم:
1. درباره خواستهتان، کمی تامل و درنگ کنید
اگر واقعا مایل به دست آوردن چیزی هستید، یک شب کمی درباره آن تامل کنید. مطمئن باشید که فردای آن روز، به اندازه قبل آن خواسته برایتان جذاب نیست!
2. با خودتان حساب و کتاب کنید که برای پرداخت بهای چیزی که میخواهید، چند ساعت باید کار کنید
اگر برای خریدی غیرلازم وسوسه شدهاید، با خودتان محاسبه کنید که برای به دست آوردن آن چیز، چند ساعت باید کار کنید؟ به عنوان مثال اگر درآمد شما در ساعت ۵ دلار باشد و قیمت آن چیز ۱۵۰ دلار باشد شما با محاسبه مالیات بر ارزِش افزوده آن چیز، باید تقریبا بیش از ۳۶ ساعت کار کنید تا بتوانید بهای آن را پرداخت کنید.
3. بر روی بدهیها و پساندازتان تمرکزکنید ( به بدهیها و پساندازتان فکر کنید)
با خودتان فکر کنید که اگر مجاب شوید و آن خرید را انجام دهید، برای تسویه بدهی تان و یا افزودن به پساندازتان چقدر بیشتر باید کار کنید؟ اگر مشغول جمع کردن مبلغی برای تعطیلاتتان هستید، برای این که واقعبینانه تر عمل کنید با خود تصور کنید که شاید مبلغی که میخواهید برای این خرید بپردازید، برابر با بهای گذراندن یک روز در (میامی) یا جزیره کیش خودمان باشد!
4. چک کنید که آیا پولتان را برای موضوعات و یا اقساطی بدون استفاده هدر میدهید یا نه
بسیاری از افراد هر ماهه متعهد به پرداخت های مربوط به اشتراک باشگاه، مجلات و بازپرداختهای برخی از حسابهای بانکیشان هستند که در حقیقت به ندرت و یا اصلا هیچ وقت از آنها استفاده نمیکنند و یا با گذر زمان و یا جابهجایی منزلشان به کل آنها را فراموش کردهاند.
پس اول از همه پرداختهای مرتبی که برای اشتراک های بلااستفاده انجام می دهید و هر ماهه از حسابتان کم میِشوند را چک کنید و آنها را ابطال کنید. حتی در مواردی ممکن است که بتوانید مبلغ پرداختی تان را باز پس بگیرید.
با خودتان حساب و کتاب کنید واز خودتان بپرسید که آیا واقعا به آنها احتیاج دارید؟ حتی اگر شما به ندرت از اشتراک باشگاهتان، و یا اشتراک برخی سایت های سرگرمی، فیلم، موزیک و … استفاده میکنید و یا اگر تا الان بسیار ولخرجی کردهاید، لازم است بدانید که از عهده این پرداخت های لوکس بر نخواهید آمد. پس میتوانید از راههای جایگزین مناسبی مثل استفاده از باشگاه های دولتی و وابسته به شهرداری، سایت های رایگاه دانلود فیلم و موسیقی و … استفاده کنید
5. ماهی یک بار برای خرید خورد و خوراک به فروشگاه بروید و برایش برنامه ریزی کنید
یک بودجه مالی درنظر بگیرید و یک برنامه غذایی معین داشته باشید و وقتی که به خرید میروید یک ماشین حساب با خود ببرید تا با خودتان حساب وکتاب کنید.هیچ وقت زمانی که گرسنه هستید برای خرید نروید، زیرا امکان این که وسوسه شوید و زیاد خرید کنید بسیار بیشتر میشود. اگر فقط یک بار در ماه به خرید بروید کمتر تمایل پیدا میکنید تا خریدهای یهویی و الکی انجام بدهید. بهتر است تا سبد خریدتان را با نان و شیر پر کنید.
6. کارتهای اعتباری و بانکی تان را در منزل بگذارید
کارت های بانکی تان یکی از دلایل اصلی خرج های بیش از اندازه شماست چرا که احساس می کنید همیشه پُشتتان به حساب بانکیتان گرم است و تنها کافی است اراده کنید تا چیزی را بخرید و آن زمان است که دیگر به راحتی وسوسه خرید بر شما غلبه خواهد کرد چون دیگر مانعی همچون کمبود پول برای جلوگیری از خرید در مقابل شما قرار ندارد.
زمانی که بیرون میروید دقیقا مقدار پول نقدی را که برای خرج آن روزتان لازم است را باخود به همراه ببرید و کارت پولهایتان را همراه خود نبرید تا از فروشگاههای سر راهتان بیش از حد لازم خرید های الکی انجام ندهید. با این روش هر چقدر هم که وسوسه شوید، در آخر باید منصرف شوید.
7. وسوسه نشوید و به خرید نروید
اگر به خرید نروید مسلما دراطرافتان چیزهای گول زنک نخواهید دید، پس در منزل بمانید، به همین سادگی!! اگر دوست دارید اوقات فراغتتان را با خرید کردن بگذرانید، به جای آن، کار دیگری انجام دهید. خودتان را مشغول نگه دارید. با این روش دیگر وسوسه نمیشوید تا بیش از بودجهتان خرج کنید.
8. به جای هر چیز جدیدی که میخرید، از شر چیزهای قدیمی تان خلاص شوید
اگر واقعا میخواهید که چیز جدیدی بخرید، ببینید آیا وسیله قدیمیای برای فروختن دارید که بتوانید با این روش مبلغی که از فروختن آن به دست میآورید را با مبلغی که برای خرید میپردازید تهاتر کنید.
9. یک لیست از خریدهای لازمتان را تهیه کنید و به آن پایبند باشید
همیشه قبل از رفتن به فروشگاه، یک لیست خرید تهیه کنید و چیزهای وسوسه کننده را معلوم کنید تا وقتی که بیرون رفتید به سمت آنها منحرف نشوید و گول نخورید!
10. از سوپرمارکتهای آنلاین خرید کنید
اگر نمیتوانید به لیست خریدی که تهیه کرده اید مقید باشید، خریدهایتان را به صورت آنلاین سفارش بدهید. بدین صورت وقتی که مبلغ کل خریدتان را می بینید، راحتتر به بودجه ای که مختص آن خرید قرار داده بودید پایبند میمانید. علاوه بر آن، با این روش دیگر با دیدن وسیله های غیر لازم در فروشگاه، تحریک به خرید آنها نمیشوید.
11. لیستی از بدهیها و مبالغی که قصد دارید با پس انداز کردن به آنها برسید، نوشته و در کیف پولتان بگذارید
با این روش هر زمانی که برای یک خرید اضافه کیف پولتان را باز کنید، به یاد میآورید که به چه علت نباید آن پول خرج کنید!
12. میتوانید چیزهایی از قبیل مبلمان، قهوهساز یا لباس کودک را از وبسایت خرید وسایل کارکرده و دست دوم تهیه کنید
اگر واقعا احتیاج به تعویض کردن چیزی دارید، از این وب سایت ها استفاده کنید. در این گونه وب سایت ها با توجه به منطقه ای که قرار دارید، برخی از محصولات دست دوم دوستان و یا شاید آشنایانی که درمجاورت شما زندگی میکنند به صورت رایگان به شما پیشنهاد داده میشود و میتوانید از این طریق آنها را تهیه کنید. نگران نباشید خیلی وقت ها برعکس این اتفاق هم ممکن است اتفاق بیفتد!
13. فکر کنید که کارت بدهیتان مانند کارت اعتباریتان است
کارتهای اعتباری، کارتهایی هستند که در خارج از ایران رایج هستند و برای استفاده از آن ها لازم نیست که در حسابتان پولی باشد. بانک صادرکننده این کارتها، ماهانه به شما اعتباری معین میدهد و شما باید آخر هر ماه آن مبلغ را بدون احتساب سود بازگردانید. اما کارت بدهی، همان کارت های رایج و معمولی در کشور خودمان است.
زمانی که پولتان را جمع می کنید، آن پول را، مبلغی ببینید که دست شما امانت است و باید در آخر ماه به بانک صادرکننده کارت اعتباریتان بپردازید و به آن پول به چشم پول خود نگاه نکنید. با خود تصور کنید که کارت اعتباریتان هم مانند کارت بدهیتان است و شما نباید سریعا سراغ کیف پولتان بروید و دست به جیب شوید. (همچنین حواستان باشد که برای آخر ماه بتوانید مبلغ کارت اعتباریتان را تسویه کنید.)
14. خودتان را به چالش بکشید ( با خودتان مبارزه کنید)
خودتان را مقید کنید که بیرون رفتن های شبانهتان را کمی خلاقانه تر کنید و با تعیین یک بودجه مقرر اوقات فراغتتان را سپری کنید. مثلا میتوانید برای پیک نیک کردن به یک پارک بروید و یا در منزل فیلم ببینید و اگر چیز خاصی را لازم دارید که حتما باید تهیه کنید، با خود فکر کنید که برای بهای آن چیز از چه روشهای جدیدتر و خلاقانهای میتوانید استفاده کنید.
15. یک سرگرمی جدید را شروع کنید
برای برخی از فعالیتهای رایگان از قبیل دویدن ویا کارهای خیریهی داوطلبانه، اندکی زمان بگذارید. با این روش زمانتان پرتر از قبل میشود و کمتر پول خرج میکنید!
16. به خودتان پول تو جیبی بدهید
یک حساب بانکی برای قبض هایتان بسازید و مبالغی را که باید پرداخت کنید را به آن حساب بریزید تا مطمئن شوید که پول لازم برای پرداخت قبضهایتان را کنار گذاشتهاید و همه قبض ها در آخر ماه پرداخت خواهند شد. سپس از مقدار پولی که باقی میماند مبلغ معینی را برای خود کنار گذاشته تا هر طور که دوست دارید آن را خرج کنید.
17. پول خردهایتان را برای پس انداز کردن، جمع کنید
پول خردهایتان را داخل یک شیشه مربا بریزید. با این روش کمتر تمایل پیدا خواهید کرد تا قانون را زیر پا بگذارید و اصطلاحا آن شیشه را برای خرج کردن بشکنید و زمانی که شیشه پر شد آن را یا به حساب بانکیتان واریز کنید و یا با آن، مقدار از بدهی کارت بدهیتان را تسویه کنید
مریم دلش عروسک میخواهد و سبا دوست دارد باز هم دامن بخرد. اگر مادر به مریم بگوید این همه عروسک داری تا عروسک قبلیات خراب نشده باشد برایت جدیدش را نمیخرم، پدربزرگ، عمه، خاله، و حتی بابا هست که از این قاعده سرپیچی کند و برای مریم یک عروسک جدید بخرد تا به کمد باربیهای ریز و درشتش اضافه کند.
اما سبا به تقلید از شخصیتهای تلویزیونی و کارتونی که دائم به ضرب جادو و جنبل یا جیب پر تهیهکننده، لباسهای رنگارنگ میپوشند، دوست دارد هر روز ۱۰ دست لباس عوض کند و چون مادرش هم روزی دو سه دست لباس عوض میکند، این کار او زیاد عجیب نیست.
اگر بابا به او بگوید یک نفر هست که در خانه با ولخرجی لباسهای رنگوارنگ بخرد، تو دیگر نمیخواهد این کار را بکنی، مادر ناراحت میشود و برای انتقام هم که شده، یک لباس جدید برای سبا میخرد.
امروز با وجود تنگناهای اقتصادی، بچههایی که در فضایی انتزاعی مملو از خواستههای رنگارنگ برآورده شده زندگی میکنند، کم نیستند و با این وضع بزودی از پس خواستههای آنها بر نمیآییم و از آنها جوانانی میسازیم که نمیتوانند متناسب با خواستههایشان پول درآورند. آن روز چیزی که برای آنها به میراث ماند، دو سه عدد ماهی است نه هنر ماهیگیری که آینده آنها را تضمین میکند !!!
الف مثل اقتصاد
شاید عقل معاش و فکر اقتصادی چیزی نباشد که بتوان به عنوان اولین حرفهای زندگی به کودک آموخت ولی آنچه ما انجام میدهیم، عملکرد آینده آنان را در رابطه با زندگی شکل خواهد داد.
کودک چقدر اسباببازی دارد؟ آیا با مفهوم نداشتن آشناست؟ آیا محدودیتی برای خواستههایش تصور میکند؟
اگر از همان ابتدا با زیادهروی نسبت به در اختیار گذاشتن همه چیز، به کودک نشان دهیم که برای او محدودیتی وجود ندارد، هرگز کودک الف اول اقتصاد را نخواهد آموخت.
آنتوان ماکارنکو در کتاب گفتارهایی درباره تربیت فرزندان، توجه ویژهای به تربیت اقتصادی فرزندان دارد. وی در این خصوص اعتقاد دارد: آموزش انسانی شرافتمند بودن به فرزندان کافی نیست بلکه لازم است آنان یاد بگیرند که مدیرانی خوب و شرافتمند نیز باشند. به همین دلیل توجه به اقتصاد در خانواده، زمینه بسیار مناسبی برای پرورش خصوصیات مهم اخلاقی در مدیران آینده جامعه است.
به اعتقاد این اندیشمند، با مدیریت صحیح و بجا در اقتصاد خانواده، خصوصیات جمعگرایی، صداقت، دلسوزی، صرفهجویی، مسوولیتپذیری، استعداد سمتگیری و دیگر خصوصیات مثبت، رشد و پرورش مییابد. هرگاه بچهها از محل عایدی خانواده خود اطلاعی نداشته باشند و عادت کنند صرفا نیازمندیهای خود را مرتفع سازند و به نیازمندیهای سایر اعضای خانواده بیاعتنا باشند، صرفا مصرفکنندگان حریصی خواهند بود که بعدها میتوانند هم برای خود و هم برای جامعه زیانهای جبرانناپذیری به بار بیاورند.
رمز موفقیت
ندا، خانمی ۴۵ ساله و موفق است که ازدواج مناسب کرده و فرزندان خوبی نیز تربیت کرده است. او میگوید: وقتی خیلی کوچک بودم، پدرم به من میآموخت که در یک خانواده مهم این نیست که همه چیز را به خود اختصاص دهی بلکه اینکه همه چیز را برای همه بخواهی، مهمتر است.
او برای اینکه ارزش پول و زحمات او را درک کنم، به من میگفت: میخواهی تو را استخدام کنم و من که آن روزها ۶ ساله بودم، میگفتم بله. ما قرار گذاشتیم که من تکالیفی که به عنوان فرزند در خانواده دارم مثل ادب، نز اکت، مسوولیتپذیری و آموزش پیش از دبستان را بخوبی انجام دهم و کارمند کوچولوی پدرم باشم که از او حقوق یا همان پول توجیبی در یافت میکنم. این پول توجیبی در صورت بروز خطاهای فاحش کم میشد و در صورت رفتارهای شایان توجه افزایش مییافت. اگر چیزی میخواستم که خارج از نیازهای معمول و کفایت وسایل بازی بود، باید خودم از محل پولتوجیبی تامین میکردم. یک روز برای خرید یک چرخ خیاطی، پسانداز ۶ ماهم را هزینه کردم ولی آن چرخ خیاطی آنقدر برایم عزیز بود که بعد از ازدواج هم آن را با خود بردم.
من امروز زندگی خوبی دارم و در برنامهریزی اقتصادی خانواده سهیم هستم، نمیدانم شیوه پدرم درست بود یا نه اما هرچه بود واقعا قدر کار او و قدر پول را دانستم و امروز آن را به بچههایم آموزش میدهم.
روانشناسان خانواده معتقدند والدین باید برای فرزندان فضای واقعی از توانمندی خانواده ترسیم کنند و قرار نیست آنها در محرومیت و فرزندان در رفاه زیاده از حد زندگی کنند. در غیر این صورت، آنان از نیازهای والدینشان بیاطلاع مانده و تنها به ارضای امیال خود توجه میکنند که برای خود آنان هم در آینده عواقب بدی خواهد داشت و این زیاده رویها بزودی والدین را خواهد رنجاند.
از شما متشکرم
«تشکر» واژهای است که حسین با آن بیگانه است. او هرچه میخواهد با قلدری از والدینش زورگیری میکند و اصلا برایش مهم نیست که آن چیز چگونه فراهم میشود. او الان که بـــــزرگتر شده است، به والدینش طعنه میزند که به اندازه کافی خوب نیستند و اگر میتوانست والدین پولدارتری انتخاب میکرد.
آخرین کار زشتی که از او سر زده، این است که به مادرش گفته است: خجالت میکشم که تو یک زن خانهداری. مادر دوستم نمیگذارد پسرش احساس نیاز بکند و اگر پدرش برای خرید چیزی پول نداشته باشد، او بلافاصله از حساب خودش برای خرید چیزی که میخواهد، اقدام میکند.کاش تو هم شاغل بودی!!!
شاید شما هم فهمیده باشید که دلیل این ناسپاسی چیست. والدین تکفرزند دوست دارند آب توی دل تنها بچهشان تکان نخورد و گاهی نتیجه چیزی نیست که انتظارش را میکشند.
کارشناسان توصیه میکنند والدین بچهها را به محل کارشان ببرند و دشواریها و اهمیت کار را به آنان نشان دهند.
اگر مادر، خانهدار است بچهها باید اهمیت وظایف، کار و زحمات خانهداری را بدانند و به آن احترام بگذارند. بچهها باید بدانند که کارهای خانه به زحمت و تلاش فراوان نیاز دارد؛ حتی ارزش افزودهای که مادر در خانه ایجاد میکند و بهای پخت و پز، خانهداری و کارهای تبدیلی خود در خانه را به او نشان دهید تا کار خانه را به عنوان یک کار تولیدی در نظر بگیرد.
مسوولیتپذیری
بچهها باید یاد بگیرند از بعضی نیازهای خود برای رفع نیازهای دیگر اعضای خانواده صرف نظر کنند. آنان باید بیاموزند که منافع جمعی خانواده به نیازهای شخصی و غیر ضروری آنها ارجحیت دارد.
بچهها وقتی بزرگتر میشوند، باید با بودجه خانواده آشنا باشند و از مقدار حقوق یا دستمزد والدین خود آگاهی یابند.
نباید به بچهها اجازه داد که لاف ثروتشان را بزنند. اگر کودک چنین حسی دارد از او کمک بخواهید هر چند وقت یک بار وسایلی را که نیاز ندارید، به همراه وسایل اضافه و اسباببازیهای بدون استفاده او بستهبندی کرده به مراکزی که نیاز به کمکهای غیر نقدی دارند یا خانوادههای نیازمندی که شناسایی کردهاید، اهدا کند. بگذارید حس نوعدوستی در فرزندتان رشد کند.
به کودک یاد دهید وضعیت خانواده هرچه که باشد، کسب روزی حلال قابل احترام است و باید با صرفهجویی و تنظیم توقعات، وضع را بهبود بخشید. شما با هر اندازه درآمدی که دارید، باید خود را خوشبخت نشان بدهید اما خوشبختی به معنی بینیازی و پولداری نیست.
عمر مفید وسایل عمومی خانه و اسباببازیهای کودک را به او بگویید و او را توجیه کنید اگر وسیله زودتر از موعد بر اثر بیتوجهی شکسته شود، جایگزینی آن مدتی طول میکشد.
بچهها باید قادر باشند و یاد بگیرند بدون اینکه لوازم و وسایل خانه را کثیف کنند یا بشکنند، از آنها استفاده کنند و در مورد وسایل خود و خانواده احساس مسوولیت داشته باشند.